Utylizacja wyrobów zawierających azbest

Informacje o szkodliwości azbestu

1. Czym jest azbest
Azbest jest materiałem naturalnie występującym w przyrodzie. Pod względem chemicznym stanowi on sole krzemowe magnezu, sodu, wapnia i żelaza. Charakterystyczną cechą azbestu jest jego włóknista budowa, która decyduje o jego wyjątkowych cechach i właściwościach  fizycznych i chemicznych. Stanowi on materiał bardzo odporny na działanie bardzo wysokich i bardzo niskich temperatur, działanie substancji chemicznych jak kwasy, zasad, silne rozpuszczalniki i wiele innych.
Wyroby z azbestu są przy tym giętkie i wytrzymałe. Po przeróbce z azbestu można było uzyskać materiały charakteryzujące się: dźwiękochłonnością, i niskim przewodnictwem ciepła. Ponadto azbest daje się łatwo formować oraz łączyć z innymi materiałami oraz pozwala na przędzenie włókien. Te właściwości zadecydowały o szerokim stosowaniu azbestu w przemyśle oraz w budownictwie.
W przyrodzie występuje kilka odmian azbestu różniących się składem chemicznym i rodzajem włókien. Największe znaczenie przemysłowe i gospodarcze miał tzw. Azbest biały tzw. Chryzolit – krzemian magnezu. Pozostałe dwa to krokidolit – azbest niebieski oraz amozyt – azbest brązowy.
Produkcja i stosowanie wyrobów zawierających azbest były prowadzone od roku 1950 do roku 1998, kiedy zgodnie z ustawą o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest zaprzestano jego produkcji i stosowania.
 

2. Gdzie można spotkać wyroby zawierające azbest.
Azbest może występować w tzw. wyrobach miękkich (bardziej szkodliwych ) oraz wyrobach twardych.
Wyroby miękkie to wyroby tekstylne z azbestu – np. koce gaśnicze, odzież ochronna, uszczelki do rur,materiały i wykładziny cierne.
Wyroby twarde to głównie wyroby budowlane jak płyty dachowe, płyty elewacyjne oraz rury wodociągowe.

3. Dlaczego azbest jest niebezpieczny.
Szkodliwość azbestu nie wynika z jego składu chemicznego ale z jego włóknistej struktury. Włókna azbestu stanowią najcieńsze włókna występujące w przyrodzie i mają zdolność kumulowania w organizmie a szczególnie w płucach . Po kilku latach bardzo często występują poważne choroby azbestozależne np. pylicy azbestowej tzw. Azbestozy. Jednak najbardziej niebezpieczne jest potwierdzone i udowodnione medycznie silne rakotwórcze działanie włókien azbestowych. Wieloletnia kumulacji włókien azbestowych w organizmie prowadzi do powstawania zmian nowotworowych, początkowo rozwijających się bezobjawowo. Po wystąpieniu objawów choroba rozwija się bardzo szybko i praktycznie jest nieuleczalna.
W naszym klimacie okresowa konserwacja powierzchni elementów azbestowych wykorzystywanych w budownictwie pozwala utrzymać należyty stan tych wyrobów i ich bezpieczne użytkowanie przez okres ok. 30 lat. O ile właściwie zabezpieczony azbest nie stanowi niebezpieczeństwa dla zdrowia, to uszkodzony, uwalniający do powietrza znaczne ilości włókien azbestowych, może stać się przyczyną śmiertelnych chorób: pylicy azbestowej (azbestozy), raka płuc, międzybłoniaka opłucnej i otrzewnej oraz innych zmian w płucach. Dlatego w celu skutecznego i trwałego wykluczenia niebezpieczeństwa związanego z azbestem niezbędne jest jego stopniowe usuwanie z naszego otoczenia. Co bardzo ważne – usuwanie to winno następować z zachowaniem zasad bezpieczeństwa pracy oraz ochrony środowiska.

4. Powstanie i realizacja programu usuwania azbestu i wyrobów zawierających azbest.
Ze względu na potwierdzoną wysoką szkodliwość azbestu w Polsce oraz w wielu innych krajach produkcja i dystrybucja wyrobów zawierających azbest została zakazana. Zgodnie z tym zakazem we wrześniu 1998 roku zaprzestano produkcji wyrobów zawierających azbest , a od marca 1999 roku obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest. Jednocześnie od maja 2002 roku realizowany jest Program oczyszczania kraju z azbestu, w myśl którego do końca 2032 roku należy ostatecznie oczyścić kraj z wyrobów azbestowych Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej oraz Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodne corocznie prowadzą program dotowania akcji usuwania i unieszkodliwiania azbestu i wyrobów zawierających azbest.
W 2015 roku przeprowadzono (zaktualizowano) inwentaryzację wyrobów zawierających azbest na terenie gminy Świebodzice. W  październiu 2016  Rada Miejska w Świebodzicach uchwaliła nowy "Program usuwania wyrobów zawierajacych azbest z terenu Gminy Świebodzice" (wcześniej obowiazujący dokument w sprawie został uchylony). Harmonogram realizacji usuwania wyrobów zawierajacych azbest z terenu gminy Świebodzice składa się z 3 etapów: - etap I w okresie 2015-2018 cel krótkoterminowy: przygotowanie dokumentacji azbestowej, unieszkodliwienie 25% materialów zawierających azbest, - etap II w okresie 2019-2024 cel średnoiokresowy: pozyskiwanie dotacji na unieszkodliwienie 30% materiałów zawierających azbest, - etap III w okresie 2025-2032 pozyskiwanie dotacji na unieszkodliwienie 45% materiałów zawierających azbest.
W 2017 roku Gmina Świebodzice poza pierwszy wystąpiła do Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej we Wroclawiu z wnioskem o dotację na unieszkodliwianie materiałów zawierajacych azbest (pokryć dachowych w postaci płyt falistych lub płaskich). Wniosek został pozytywnie oceniony przez fundusz.
Gmina Świebodzice zamierza corocznie występować do WFOŚ i GW we Wrocławiu o przyznanie dotacji celem  sukcesywnego usuwania wyrobów zawierających azbest z terenu gminy.

5. Warunki realizacji programu na terenie gminy Świebodzice.
Mieszkańcy gminy Świebodzice mogą przystąpić do gminnego programu usuwania wyrobów zawierających azbest. Warunkiem przystąpienia do programu i skorzystania z dotacji jest złożenie do Urzędu Miejskiego w Świebodzicach wniosku o usunięcie i utylizację wyrobów zawierających azbest. Szczegółowe informacje o programie znajdują się na stronach internetowych gminy Świebodzice lub są do uzyskania w siedzibie urzędu.
Przy składaniu wniosku, należy pamiętać, że w przypadku pokryć dachowych  właściciel posesji musi przewidzieć założenie nowego pokrycia we własnym zakresie.

Obowiązki właścicieli wyrobów zawierających azbest.

Na właścicielach, użytkownikach wieczystych lub zarządcach nieruchomości, na terenie których znajdują się wyroby zawierające azbest, spoczywa obowiązek okresowych kontroli stanu tych wyrobów, z której sporządza się ocenę stanu i możliwości bezpiecznego użytkowania wyrobów zawierających azbest. Wyroby zawierające azbest, zakwalifikowane zgodnie z oceną do wymiany na skutek nadmiernego zużycia lub uszkodzenia, powinny być usunięte przez właściciela, użytkownika wieczystego lub zarządcę nieruchomości.
Prace polegające na usunięciu bądź zabezpieczeniu wyrobów zawierających azbest właściciel lub zarządca nieruchomości winien zgłosić do właściwego organu administracji architektoniczno-budowlanej, którym w przypadku Świebodzic jest Wydział Architektury i Budownictwa Starostwa Powiatowego w Świdnicy przy ul. Marii Skłodowskiej – Curie 7.
Odrębne obowiązki dotyczą wykonawców prac polegających na usunięciu bądź zabezpieczeniu wyrobów zawierających azbest, którzy zamiar przeprowadzenia robót zgłaszają właściwemu organowi nadzoru budowlanego, okręgowemu inspektorowi pracy oraz państwowemu inspektoratowi sanitarnemu, w terminie co najmniej 7 dni  przed przystąpieniem do prac.  
Właściciele, zarządcy lub użytkownicy budynków, w których zastosowano wyroby azbestowe, są zobowiązani do dokonania corocznej inwentaryzacji znajdujących się na ich nieruchomości wyrobów zawierających azbest, poprzez sporządzenie spisu z natury, na formularzu zawartym w rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 13 grudnia 2010 r. w sprawie wymagań w zakresie wykorzystywania wyrobów zawierających azbest oraz wykorzystywania i oczyszczania instalacji lub urządzeń, w których były lub są wykorzystywane wyroby zawierające azbest (Dz. U. z 2011 r. Nr 8, poz. 31).
Osoby fizyczne z terenu Gminy Świebodzice mają obowiązek przedkładania informacji o wyrobach zawierających azbest znajdujących się na terenie ich posesji Burmistrzowi Miasta Świebodzice z kolei posiadający osobowość prawną właściciele, zarządcy lub użytkownicy nieruchomości, w obrębie, których znajdują się wyroby zawierające azbest, zobowiązani są do przedkładania pisemnej informacji o rodzaju, ilości i miejscu występowania azbestu Marszałkowi Województwa Dolnośląskiego. Zarówno informacje kierowane do Marszałka Województwa, jak i Burmistrza Miasta podlegają corocznej aktualizacji, w terminie do dnia 31 stycznia każdego roku.   
Bliższe informacje dotyczące zasad udzielania dofinansowań oraz obowiązków jakie spoczywają na właścicielach lub użytkownikach obiektów budowlanych zawierających elementy azbestowe, jak również wzory stosownych formularzy i wykaz podmiotów uprawnionych do usuwania i transportu wyrobów azbestowych w powiecie świdnickim dostępne są w Wydziale Ochrony Środowiska  Urzędu Miejskiego w Świebodzicach, ul Żeromskiego 27, pok. nr 3, tel. 746669815

DO POBRANIA: